مزیت انباشته یا اثر متیو در کتاب استثنایی ها اثر مالکوم گلدول

چرا تاثیر سن نسبی در جوانان، به بزرگسالی ادامه پیدا می کند؟

پاسخ این سوال، پدیده ای به نام مزیت انباشته شده است، که توسط جامعه شناس، رابرت مورتون با توجه به آیه متیو انجیل 25:29 («زیرا هر که دارد، بیشتر به او داده خواهد شد و به فراوانی خواهد داشت؛ اما آن که ندارد، حتی آنچه دارد نیز از او گرفته خواهد شد.»)  به نام اثر متیو نام گذاری شد.

درمزیت انباشته، کسانی که موفقیت های نسبی بدست می آورند فرصت های بیشتری برایشان فراهم می شود تا موفقیت بیشتری هم کسب کنند، در حالی که کسانی که عقب تر هستند از این فرصت ها پیدا نمی کنند.

انباشته شده در یک چرخه ۳ مرحله ای کار می کند:

1.    انتخاب: مزایای اولیه باعث میشود تا فرد شناسایی شده و به عنوان با استعداد انتخاب شود.

2.    جریان: جوانان انتخاب شده به گروه های نخبه دسته بندی می شوند.

3.    تجربه متمایز: جوانان در گروههای نخبه از تدریس، مربی، آموزش و تجربه بیشتر بهره مند میشوند که توانایی های آنها را افزایش می دهد و باعث می شود که آنها در سطوح بالایی از استعداد قرار بگیرند.

در واقع مزیت انباشته، پاسخ این سوال است که چرا اثر نسبی سن در طول زمان باقی می ماند. در هاکی، بازیکنان نسبتا بزرگتر به دلیل برتری در قدرت و بلوغ، به عنوان استعداد برتر انتخاب می شوند. آنها به گروه های نخبه ای تقسیم می‌شوند که در آن مربی بهتری دارند، با هم تیمی های بهتری تمرین می کنند و در برابر رقبای بهتری بازی می کنند و ۲ تا ۳ برابر بیشتر روی یخ هستند. با گذشت زمان، این چرخه بازیکنان خوب را به بازیکنان بزرگ و بازیکنان بزرگ را به بازیکن های استثنایی تبدیل می کند.

در آموزش و پرورش، دوره مزیت انباشته زمانی شروع می شوند که تاثیرات سن نسبی به کودکان بزرگتر در برنامه های تیزهوشان و کلاس های پیشرفته کمک می کند.

چرخه مزیت انباشته بر روانشناسی کودک هم تاثیر می گذارد. بچه ها با عنوان «خاص» انتخاب می شوند تا برای موفقیت، تشویق شده و انگیزه و هویت پیدا کنند. در همین حال، بچه های نسبتا جوانتر که عقبتر از همسالان خود می مانند، به عنوان ضعیف فیشناخته می‌شوند و به چرخه های دائمی دلسردی و عدم موفقیت می رسندک

منبع: میکروکتاب استثنایی ها - مالکوم گلدول - سبکتو